چند هفتهای است که از شیوع ویروس کویید 19 در ایران میگذرد و سرعت و رشد انتشار آن نشان از آن دارد که روزهای دشوارتی نیز در راه است. اگرچه کمتر از 4 ماه از شناخت این ویروس در جهان میگذرد ولی انتشار و گستردگی آن اثرات مخربی بر حوزه سلامت و درمان و همچنین حوزههای مختلف اقتصادی و اجتماعی گذاشته است. شاید به جرات بتوان گفت که تا به امروز در تاریخ اقتصاد ایران پس از جنگ تحمیلی و حتی در جهان هیچ موضوعی به اندازه شیوع ویروس کوید 19 اثرات منفی بر اقتصاد نداشته است. این اپیدمی مطمئناً فراگیرترین عامل تاثیرگذار بر اقتصاد جهانی را خواهد داشت.
اولین صنعتی که از گستردگی این ویروس متاثر شده است صنعت گردشگری است. چرا که با شیوع این ویروس اولین اقدام کنترل و کاهش سفرها بود. تقریبا همه سفرهای تفریحی در سرتاسر دنیا منتفی شده و این موضوع صنعت گردشگری را به شدت تحت تاثیر قرارداده است. صنعت گردشگری به عنوان یکی از صنایع مولدی که از حمل و نقل هوایی، دریایی، ریلی و زمینی گرفته تا صنعت هتلداری و خدماتی و بسیاری دیگر از کسب و کارهای کوچک و مرتبط با خود را همراه میکند، بیشترین آسیب را تجربه کرده است. در حال حاضر شرکتهای خدمات مسافرتی با بحرانهای چالش برانگیزی مواجه گشتهاند و عمده ناوگانهای حمل و نقل بدون استفاده رها شده و فرودگاههای مهم در سرتاسر جهان به حالت تعطیل یا نیمه تعطیل درآمده است. البته گذشته از بحث گردشگری انتشار ویروس کویید 19 بر روی سفرهای درونشهری نیز اثر گذاشته و با کاهش شدید این سفرها مواجه گشتهایم. این مسئله باعث شده است که صاحبان وسایل نقلیه اعم از تاکسیهای درون شهری و یا تاکسیهای اینترنتی نیز به دلیل کاهش سفرها متضرر شوند.
علاوه بر این مشاغل خدماتی همچون رستورانها به کمترین حد فعالیت خود رسیده اند. تمام مشاغلی که خودشان را آماده کرده بودند تا در آستانه سال نو با ارائه خدمات مختلف فروش خوبی داشته باشند از صنف شیرینی خشکبار تا آرایشگاهها و غیره همگی متضرر گشتهاند. همچنین این ویروس همه مسابقات ورزشی و تمامی مشاغل مرتبط با ورزش را نیز فلج کرده است. طبیعتاً بسیاری از کشاورزانی که محصولات خود را با هدف صادرات تولید کرده بودند و بازرگانانی که برای فروش این کالاها بازاریابی کرده بودند لطمات بسیاری دیدهاند. انتشار این ویروس حتی منجر به کاهش شدید قیمت جهانی نفت شده است و درآمد کشورهای نفتی را هم تحت تاثیر قرار داده است. اما دولت در چنین شرایطی چگونه اوضاع را کنترل خواهد کرد؟ واقعیت این است که دولت در این شرایط می بایست تصمیمات سنجیدهای اتخاذ نماید و در همین راستا نیز پیشنهاداتی را ارائه کرده است که از جمله آنها مکلف کردن بانکها در خصوص وامگیرندگان و بدهکاران بانکی است که با مسامحه با آنها در شرایط فعلی برخورد شود. همچنین در خصوص مالیات نیز ارفاقهایی در نظر گرفته شده است. باید پذیرفت که این اتفاقات ابتکارات مثبتی بوده است که دولت انجام داده است اما واقعیت این است که چندان نمیتوان امیدوار بود که دولت بتواند کمک قابل توجهی به بنگاهها و افرادی که در این مدت متضرر شدهاند داشته باشد. از سوی دیگر به نظر میرسد که در عرصه سیاستهای خارجی نیز اتفاق مهمی رخ ندهد. اینکه اروپاییها کمکهایی در این راستا به ایران داشته باشند و یا امریکا تحریمهای ظالمانه خود را تقیل دهد دور از ذهن به نظر میرسد. پس باید منتظر ماند و نظارهگر شد که این بحران چگونه مدیریت خواهد شد.